Στο 90% των ατόμων η ατοπική δερματίτιδα (έκζεμα) ξεκινάει πριν τα 5 πρώτα χρόνια της ζωής τους με βλάβες που εντοπίζονται σε συγκεκριμένα σημεία του σώματος. Η ατοπική δερματίτιδα είναι η πρώτη εκδήλωση της λεγόμενης «ατοπικής πορείας» που μπορεί να ακολουθηθεί από τροφική αλλεργία, αλλεργική ρινίτιδα και τέλος αλλεργικό άσθμα.
Πρόκειται για μία κατάσταση που χαρακτηρίζεται από εξάρσεις και υφέσεις που συνήθως πηγαίνει καλύτερα με την πάροδο των χρόνων, αλλά μπορεί να συνεχίσουν να έχουν δερματικές βλάβες και ως ενήλικες.
Είναι το συχνότερο δερματικό πρόβλημα στη βρεφική ηλικία ειδικά σε οικογένειες με ιστορικό ατοπικής δερματίτιδας ή ψωρίασης με πολύ έντονη φαγούρα, κοκκινίλες και ξηροδερμία. Τα άτομα με ατοπική δερματίτιδα μπορεί να ξύνουν το δέρμα τους από 500 έως και 1000 φορές την ημέρα, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε επιμόλυνση των δερματικών βλαβών, αλλά ακόμη και αν αυτό δε συμβεί επηρεάζει αρνητικά την ποιότητα ζωής των ασθενών.
Σε όλες τις ηλικίες είναι πάντοτε ιδιαίτερα σημαντική με συστηματική ενυδάτωση για την περιποίηση του δέρματος και όχι μόνο στη φάση της έξαρσης (κατά την οποία χρειάζεται και αντιφλεγμονώδης αγωγή με τακτικό επανέλεγχο). Tα αφρόλουτρα με έντονα αρώματα και συντηρητικά μπορεί να είναι ερεθιστικά για το ευαίσθητο ατοπικό δέρμα, το ίδιο και το τρίψιμο με σφουγγάρι και η χρήση υφασμάτων που δεν είναι βαμβακερά. Οι ασθενείς με ατοπική δερματίτιδα πρέπει να προτιμούν χλιαρά σύντομα ντουζάκια και ελαφρύ σκούπισμα με απαλές κινήσεις. Επιπλέον, είναι γνωστό ότι παράγοντες όπως το κρύο, ο ιδρώτας, το stress μπορεί να «χαλάσουν» ακόμη περισσότερο το ατοπικό δέρμα. Για αυτό και ανάλογα με τις ανάγκες της εποχής θα πρέπει η ενυδάτωση να προσαρμόζεται μεταξύ λεπτόρρευστων και παχύρρευστων προϊόντων, για να επιτυγχάνεται το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.
Στους ενήλικες έξαρση ατοπικής δερματίτιδας μπορεί να συμβεί από αεροαλλεργιογόνα (ιδίως γύρεις) σε άτομα που έχουν ανοιξιάτικες αλλεργίες. Στα παιδιά πιστεύεται ότι η έξαρση της ατοπικής δερματίτιδας μπορεί να σχετίζεται με συγκεκριμένες τροφές, αλλά αυτό δεν είναι τόσο συχνό όσο πιστεύεται. Μόνο ένας αλλεργιολόγος μπορεί με κατάλληλο έλεγχο και χειρισμούς να προσδιορίσει αν μία τροφή μπορεί να προκαλεί εξάρσεις και να συστήσει αποφυγή, γιατί η χωρίς λόγο αποφυγή, ειδικά σε βρέφη με σοβαρή ατοπική δερματίτιδα, μπορεί να οδηγήσει σε ευαισθητοποίηση και κίνδυνο σοβαρών αλλεργικών αντιδράσεων.
